Wat telt als bewijs? De (on)zichtbare kracht van bewijsstukken bij een juridisch geschil

In juridische geschillen is het niet alleen belangrijk om gelijk te hebben, maar vooral om dit gelijk te kunnen bewijzen. Sinds de invoering van het nieuwe bewijsrecht op 1 november 2020 zijn de regels omtrent bewijsvoering in België aanzienlijk gewijzigd. Bij Let's Consult merken we dat cliënten vaak vragen hebben over welke documenten, verklaringen of digitale sporen echt doorslaggevend kunnen zijn. In deze blog bespreken we hoe het Belgisch recht omgaat met bewijs en waar u op moet letten.

De basisprincipes van bewijs in België

Het nieuwe bewijsrecht, opgenomen in Boek 8 van het Burgerlijk Wetboek, introduceert enkele belangrijke wijzigingen:

• Vrij bewijsstelsel tot €3.500: voor rechtshandelingen onder dit bedrag is bewijsvoering vrij en kunnen alle middelen worden gebruikt, zoals getuigenissen, vermoedens en digitale communicatie.

• Gereglementeerd bewijsstelsel boven €3.500: voor hogere bedragen is een ondertekend geschrift vereist, tenzij anders bepaald.

• Tussen ondernemingen: het bewijs is vrij, ongeacht het bedrag, tenzij de wet anders bepaalt.

  
  

Documenten en digitale communicatie: hoe sterk staan ze?

Met de modernisering van het bewijsrecht is er meer erkenning voor digitale bewijsmiddelen:

• E-mails, WhatsApp- en sms-berichten. Deze kunnen als bewijs dienen, vooral onder het vrij bewijsstelsel.

• Elektronische handtekeningen. Worden gelijkgesteld aan handgeschreven handtekeningen, mits ze voldoen aan de wettelijke vereisten.

  
  

Kan een telefoonopname als bewijs dienen?

Een veelgestelde vraag is of een telefoonopname kan dienen als bewijs in een gerechtelijke procedure. Het antwoord is genuanceerd:

• Ja, in sommige gevallen. Als u zelf partij bent in het gesprek en de opname maakt zonder dat de andere partij daarvan op de hoogte is, is dat in principe toelaatbaar als bewijs in burgerlijke zaken. Dit is anders dan in strafzaken, waar striktere regels gelden rond privacy en toestemming.

• Voorwaarde: de opname mag niet op bedrieglijke wijze verkregen zijn. Ze moet spontaan tot stand komen zonder misleiding of manipulatie.

• Let op, de rechter oordeelt soeverein over de waarde die aan zo’n opname wordt gehecht. Gebruik ze dus verstandig, bij voorkeur in overleg met je advocaat.

Getuigenissen vs. schriftelijk bewijs: wat weegt het zwaarst?

In het gereglementeerd bewijsstelsel hebben schriftelijke bewijzen doorgaans voorrang. Echter, bij afwezigheid van een schriftelijk bewijs kunnen getuigenissen en vermoedens onder bepaalde voorwaarden worden toegelaten. Een consistent verhaal ondersteund door gedrag, e-mails of contextuele feiten kan dan wel degelijk overtuigend zijn.

Bewijs bij factuurgeschillen of mondelinge overeenkomsten

Een belangrijke wijziging betreft de bewijswaarde van aanvaarde facturen:

• Tussen ondernemingen: een niet-betwiste factuur binnen een redelijke termijn geldt als bewijs van de rechtshandeling.

• Tegen particulieren: een aanvaarde factuur kan als feitelijk vermoeden gelden, maar biedt geen sluitend bewijs.

  
  

Ook mondelinge overeenkomsten blijven juridisch geldig, maar zijn moeilijker te bewijzen. Bevestiging via e-mail of een simpele WhatsApp is in zulke gevallen goud waard.

Tips van Let's Consult om sterker te staan in een geschil

1. Dossieropbouw - Bewaar alle relevante communicatie en documenten systematisch.

2. Digitale communicatie - Bevestig mondelinge afspraken schriftelijk via e-mail of berichten.

3. Tijdige betwisting - Reageer snel op ontvangen facturen of documenten als u het er niet mee eens bent.

4. Opnames? Wees voorzichtig - Bespreek het gebruik van telefoonopnames eerst met uw advocaat.

5. Professioneel advies - Raadpleeg bij twijfel een juridische expert om uw positie te versterken.

   
   

Bij een juridisch geschil kan de manier waarop u uw dossier opbouwt het verschil maken tussen winnen en verliezen. Laat u bijstaan door professionals. Let's Consult helpt u graag verder.